voedingsprotocol 

Doel van het voedingsprotocol:
De Vlindertuin vindt het belangrijk om kinderen gezonde voeding aan te bieden en dat zij gezond (leren) eten. Het voedingsprotocol is gebaseerd op adviezen van het Voedingscentrum en het consultatiebureau. Gezond eten betekent volgens het Voedingscentrum dat je veel verschillende dingen eet en dat je op vaste momenten iets eet en drinkt. Dat heet variatie en regelmaat

In het voedingprotocol onderscheiden we de volgende onderdelen:

• Visie en uitgangpunten
• De dagelijkse praktijk per leeftijdsgroep het voedingsschema en aanbevolen voeding op het KDV en BSO
• Gastouderopvang
• Traktaties

Visie en uitgangspunten
Gezonde en evenwichtige voeding vormt de basis voor een goede en sterke gezondheid. Wie zich goed gezond voelt heeft optimale omstandigheden om zich te ontwikkelen

Gezondheidsopvoeding betreft het stimuleren van gezond gedrag bij kinderen. Je kunt daarbij denken aan gezonde voeding, beweging, zorg voor en besef van je lichaam en een gezonde omgeving. ‘Jong geleerd, oud gedaan’ is van toepassing omdat het gaat om het ontwikkelen van gezond gedrag.

Het samen eten:

• doen we met regelmaat
• is een moment van rust op de dag
• doen we aan tafel
• doen we in een goede sfeer
• duurt niet te lang (maximaal 30 minuten)
• is een sociale activiteit

De tafel:

• ziet er uitnodigend uit om te gaan eten, bijvoorbeeld met een tafelkleed, broodmandjes, leuke borden en bekers en metalen bestek.
• wordt (wanneer mogelijk) gedekt en afgeruimd met hulp van de kinderen

De kinderen:

• beginnen vanaf ongeveer 2 jaar (wanneer zij hier aan toe zijn) met het leren smeren van hun eigen brood. Dit past in het pedagogisch beleid waarin zelfredzaamheid van kinderen belangrijk is (het competente kind).
• kiezen (uit een beperkte keuze) hun eigen broodbeleg waarbij zij gestimuleerd worden te variëren en dingen te proeven
• krijgen eten en drinken naast elkaar aangeboden
• eten en drinken de aanbevolen hoeveelheid volgens richtlijnen voedingscentrum, wel rekening houdend met hun eigen behoefte (zie schema voedingscentrum).

Het eten:

• is afgestemd op de leeftijd van de kinderen
• ziet er aantrekkelijk uit
• is gevarieerd en vers

De pedagogische medewerker:

• geeft het goede voorbeeld in gezonde eetgewoonten

In onze voeding houden wij rekening met de culturele achtergrond van kinderen en met diëten en allergieën. Bij diëten en allergieën geven ouders/verzorgers de voeding voor hun kind mee.
Er wordt aandacht besteed aan het gebruik van goede vetten (onverzadigd) en er wordt minimaal gebruik gemaakt van zout en suiker.

Een korte uitleg waarom wij dit doen.
Vetten: (gezond) vet is een voedingsstof is die vooral jonge kinderen nodig hebben. Volle melk en margarine zijn geen probleem. Zonder voldoende vet in de voeding van een peuter bestaat de kans dat deze te weinig vet gebruikt. Een peuter heeft vet nodig omdat zijn lichaam hieruit energie haalt om te groeien, te spelen en zich te ontwikkelen. Tevens zit in deze vette producten vitamine D wat ook belangrijk is voor peuters. 
Zout: zout zit van nature in een heleboel voedingsmiddelen of is toegevoegd door de fabrikant. Het is bewezen dat een overmatig natrium gebruik (vooral door zelf strooien en producten gebruiken waar de fabrikant veel zout aan toe heeft gevoegd) de kans op hoge bloeddruk verhoogd. Dit geldt ook voor jonge kinderen. 
Suiker: suiker is toegevoegd aan bepaalde producten om de smaak te verbeteren. Als het kind op jonge leeftijd went aan suiker, zal het er later ook meer behoefte aan hebben. Het gevolg hiervan is een grotere kans op gewichtsproblemen of tandbederf. Als je het geven van zoetigheid zo lang mogelijk uitstelt, krijgt het kind de kans om een voorkeur voor andere smaken te ontwikkelen. Verder bevat geraffineerde (witte) suiker geen enkele voedingswaarde. 
Er zijn steeds meer producten te koop die zijn gezoet met suikervervangers zoals sorbitol en aspartaam. Over het effect van gebruik op de lange termijn is nog maar weinig bekend. Het is in ieder geval verstandiger om het kind te laten wennen aan minder zoete smaken.

Bij feestjes en bijzondere gebeurtenissen kunnen wij afwijken van ons reguliere voedingsprotocol. Uitzonderingen worden daarbij geen regel, is altijd een bewuste keuze en zullen tot een minimum beperkt blijven.

Voedingsschema
Baby’s eten en drinken volgens hun individuele schema. Indien de baby borstvoeding krijgt kan de moeder in ons kinderdagverblijf zelf de baby komen voeden of de afgekolfde borstvoeding gekoeld of ingevroren meegeven. De ouder overlegt met de pedagogische medewerkers op welke tijden de borstvoeding wordt gegeven. 

Voor iets oudere kinderen vaste momenten inbouwen bijvoorbeeld een tussendoor moment op de morgen (9.30 uur), lunch (11.30 uur) en een tussendoor moment op de middag (15.00 uur) 

Aangeboden voeding
Flesvoeding:

• Nutrilon 1 ( tot en met 6 maanden)
• Nutrilon 2 (vanaf 6 maanden tot ouders aangeven dat het kind iets anders mag of krijgt, dan krijgt het kind op aanwijzing van de ouders karnemelk of melk)
• Borstvoeding (ter plekke of door ouders meegegeven)

Vanaf leeftijd van 6 maanden naast fles- borstvoeding starten met bijvoeding (in overleg met ouders):

• Fruithapje of stukjes vers fruit, beginnen met bijvoorbeeld alleen peer, banaan, perzik, meloen en/of appel. Als het kind wat ouder is bijvoorbeeld ook sinaasappel, mandarijn, ontvelde/ontpitte druiven, bessen, mango, aardbeien en kiwi. Meegegeven potjes fruit worden niet gegeven aan de kinderen, tenzij hiervoor een medische indicatie is.
• Broodkorst

Vanaf leeftijd van ongeveer 8 maanden:

• Volkoren of bruine boterham met plantaardige margarine belegd met een smeerbaar beleg zoals suikervrije jam, appelstroop, kwark, (magere) smeerkaas.
• Geen smeerworst, dit bevat veel vitamine A en dit kan voor jonge kinderen schadelijk zijn
• Tussendoortje: liga 1e stap, rijstwafel, soepstengel, volkoren biscuittje, rozijntjes, stukje komkommer
• Drinken: diksap, roosvicee , karvan cevitan of water. Vanaf leeftijd van 9 maanden aanbieden in een (tuit)beker.

Kinderen van 1 tot 4 jaar
Voedingschema en aangeboden voeding

Ontbijt: 
Ontbijt verzorgen wij niet, dit is de verantwoordelijkheid van de ouders.

Tussendoor rond 9.30 uur:

• Eten: stukjes vers fruit, voor ieder kind een eigen schaaltje zodat ook de langzame eters voldoende fruit krijgen. Het is belangrijk dat kinderen nieuwe smaken leren, bied naast het bekende fruit ook steeds een andere fruitsoort aan, bijvoorbeeld het fruit die bij het seizoen past. Ook stukjes rauwe groente kunnen worden aangeboden. Samen met de kinderen fruit eten aan tafel. Kinderen zelf fruit laten pellen zodat zij ervaren / beleven hoe fruit voelt en ruikt.
• Drinken: (vruchten/groenten)sap, diksap, roosvicee, (kinder)thee, water

Lunch om 11.30 uur:

• Eten: Volkoren of halfvolkoren brood (met korst), maximaal 3 boterhammen. We besmeren het brood met margarine Als beleg kiezen wij: plakjes worst (achterham, magere fricandeau, kip- en kalkoenrollade, kipfilet of kalkoenham),Tartex (vegetarische paté), plakjes (magere) kaas, magere smeerkaas, roomkaas, kwark of jonge smeerbare geitenkaas, pindakaas of notenpasta, groentespread, appel- of perenstroop, geprakt fruit, suikervrije jam of hummus (pasta gemaakt van kikkererwten). Rauwe groenten los erbij of extra op brood (bijvoorbeeld stukje komkommer op broodje kaas) Geen smeerworst, dit bevat veel vitamine A en dit kan voor jonge kinderen schadelijk zijn.
• Drinken: karnemelk, melk, (vruchten)thee, water, appel- of sinaasappelsap (aangelengd met water)

om 14.00 uur krijgen de kinderen die niet slapen:

• Eten: volkoren biscuittje, rozijnen, stukje fruit of rauwe groente (één klein tussendoortje)
• Drinken: bekertje drinken (zie 9.30 uur)

Tussendoor om 15.30 / 16.00 uur:

• Eten: volkoren biscuit, (volkoren) soepstengel, rijstwafel (bij voorkeur zoutloos), popcorn (zonder suiker of zout), ontbijtkoek (liefst soort met weinig suiker), volkoren cracker, volkoren beschuit.
• Drinken: (kruiden) thee, water, groente- of tomatensap, appel- of sinaasappelsap (aangelengd met water), roosvicee, karvan cevitan of diksap.

Fruit wordt ’s ochtends gegeten. Fruit stilt de honger maar vult niet. De tijd tussen het fruit eten en de lunch is kort (1,5 tot 2 uur). In ons schema is de ochtend het geschikste moment om fruit te eten. 

Een door ouders meegegeven potje warm eten wordt niet gegeven door de pedagogisch medewerkers. Uitzondering hierop gaat altijd in overleg met de clustermanager. 
Wordt er getrakteerd dan kan dat ter vervanging van een tussendoortje, afhankelijk van wat de traktatie precies inhoudt. Het fruit wordt niet vervangen door een traktatie, dit kan wel verschoven worden naar de middag.

Aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen per dag volgens het voedingscentrum

Traktaties
Incidenteel, bij feestelijke gelegenheden bieden we iets extra’s aan als: waterijsjes, luxe broodjes, krentenbollen, poffertjes, pannenkoeken, knakworstjes, patat, tosti’s of pizza.

Een traktatie kan een tussendoortje vervangen maar niet het fruitmoment. 

We wijzen ouders erop dat wij graag traktaties willen die niet te groot zijn en weinig calorieën bevatten (zie voor ideeën onderstaande lijst voor gezondere traktaties). 

Op het kinderdagverblijf wordt alleen heel incidenteel snoep aangeboden (bijvoorbeeld tijdens het Sinterklaasfeest). Snoeptraktaties van kinderen worden meegegeven via de bakjes naar huis. Ouders kunnen op die manier zelf beslissen of zij hun kind het snoep willen laten op eten. Op de buitenschoolse opvang kan er bij speciale gelegenheden snoep gegeven worden (bijvoorbeeld bij uitstapjes, feestjes). Snoep met weinig calorieën heeft de voorkeur bijvoorbeeld: spekjes, winegums, schuimpjes, mentos.

Gezondere traktaties:
Enkele suggesties voor baby’s: